Ριζοβούνι Πρέβεζας

Αναζήτηση
Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κύριο Μενού

Πασχαλιάτικοι Χοροί

Λαογραφικά


ΟI ΠΑΣΧΑΛΙΑΤΙΚΟI ΧΟΡΟI ΣΤΟ ΡΙΖΟΒΟΥΝΙ





Οι χοροί της Λαμπρής στο Ριζοβούνι ξεκινούν μετά τον εσπερινό της αγάπης. Συμμετέχουν όλοι - άνδρες, γυναίκες και παιδιά - σχηματίζοντας ομόκεντρους κύκλους. Όλα τα τραγούδια είναι εξάσημα και χορεύονται με τα βήματα του συρτού στα τρία. Οι εκδηλώσεις διαρκούν τρεις ημέρες (την Κυριακή του Πάσχα, τη Δευτέρα και την Τρίτη του Πάσχα). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σκωπτικά τραγούδια το «Πιπέρι», ο «Λάλας», και το «Γαϊτανάκι», που χορεύονταν μόνο από άνδρες την Τρίτη του Πάσχα.


ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ  ΑΝΑΣΤΑΣΗ


Σήμερα μωρ' σήμερα, σήμερα είν' Ανάσταση,
σήμερα είν' Ανάσταση και στους ουρανούς Λαμπρή.
Σήμερα μωρ' σήμερα, σήμερα τα παλληκάρια,
σήμερα τα παλληκάρια, κάθονται σαν τα λιοντάρια.
Σήμερα, μωρ' σήμερα, σήμερα και τα κορίτσια,
σήμερα και τα κορίτσια, κάθονται σαν κυπαρίσσια.
Σήμερα μωρ' σήμερα, σήμερα κι παντρεμένες,
σήμερα κι παντρεμένες, κάθονται καμαρωμένες.
Σήμερα μωρ' σήμερα, σήμερα κι αυτές οι χήρες,
σήμερα κι αυτές οι χήρες, χαίρονται οι κακομοίρες.

Δε χορέ- μωρ' δε χορέ-, δε χορεύετε γριές,
δε χορεύετε γριές, που' στε σαν παλιοπροβιές.
Δε χορέ- μωρ' δε χορέ-, δε χορεύετε γερόντοι,
δε χορεύετε γερόντοι,  σαν παλιάλογα στ΄ αλώνι.

Ο τελευταίος στίχος είναι και ως:
Δε χορεύετε γερόντοι, πού να μη σας μείνει δόντι .


ΠΟΙΟΣ ΕΙΔΕ ΤΟΝ ΠΑΠΑ ΓΑΜΠΡΟ

Ποιός εί- μωρέ ποιος  είδε, ποιός απάντησε,
ποιός είδε ποιός απάντησε παπά  να κλέβει
                                                   πράσα.
κι η πα- μωρέ κι η παπαδιά  από κοντά
κι η παπαδιά  από κοντά, να  του βαστάει
                                                   τα ράσα.

Ποιός εί- μωρέ ποιός  είδε τον παπά γαμπρό
ποιός είδε τον παπά  γαμπρό, το διάκο
                                               γκαστρωμένο.

Ποιός  είδε και το γούμενο,  τριών μερών ,
                                                        λεχώνα.

Ποιός  είδε ψείρα στ' όργωμα με ξύλα
                                                   φορτωμένη.

Ποιός  μωρέ, ποιός είδε το σκαντζόχοιρο,
ποιός είδε το σκαντζόχοιρο, με το τσαπί
                                             στην  πλάτη
και το μωρέ και το λαγό στην αγορά
και το λαγό στην αγορά, στραγάλια
                                           να  πουλάει.


ΓΑΪΤΑΝΑΚΙ





Χορεύεται στα 3 με χιαστί λαβή. Με πέρασμα των χεριών πάνω από τα κεφάλια, με προτροπή τη λέξη «γιε μ' » του τραγουδιού, ξεδιπλώνουν το χορό δημιουργώντας δύο κύκλους. Με την προτροπή «χαϊ». διπλώνουν πάλι το χορό.


Αϊ περά σε κει- αϊ σε κείνο το βουνό
Αϊ γαϊτάνι μ' αϊ
Αϊ βρε γαϊτανάκι μου
Γιε μ' το πιο ψηλό από τ' άλλα
Γάιτανος κι αργιομπλεγμένος

Αϊ πο' χει ανταρού- ανταρούλα στην κορφή
Αϊ γαϊτάνι μ' αϊ
Αϊ βρε γαϊτανάκι μου
Γιε μ' και καταχνιά στον κάμπο
Γάιτανος κι αργιομπλεγμένος

Αϊ στον πάτο βό- άιντε βόσκουν πρόβατα
Αϊ γαϊτάνι μ' αϊ
Αϊ βρε γαϊτανάκι μου
Γιε μ' και στην κορφή τα γίδια
Γάιτανος κι αργιομπλεγμένος

Αϊ στην απεκεί- απεκείθε τη μεριά
Αϊ γαϊτάνι μ' αϊ
Αϊ βρε γαϊτανάκι μου
Γιε μ' δυο αδέρφια ήταν θαμένα
Γάιτανος κι αργιομπλεγμένος

Αϊ κι ανάμεσα- ναμεσα απ' τα μνήματα
Γιε μ' κλίμα ήταν φυτεμένο

Αϊ κάνει σταφύ- αϊ σταφύλια ροζακί
Γιε μ' και το κρασί μοσχάτο

Αϊ κι όσες μανά- αϊ μανάδες κι αν το πιουν
Γιε μ' καμιά παιδί δεν κάνει

Αϊ να το' χε πιει- το' χε πιει κι η μάνα μου
Γιε μ' μη μ' είχε καν' κι εμένα

Αϊ σαν μ' έκανε- μ' έκανε τι μ' ήθελε
Γιε μ' σαν μ' έχει τι με θέλει

Ωχ και εγώ στους δρο- αϊ στους δρόμους περπατώ
Και στις στράτες γκιζεράω


ΤΟ ΠΙΠΕΡΙ ή ΠΩΣ ΤΟ ΤΡΙΒΟΥΝ ΤΟ ΠΙΠΕΡΙ



Ψηλέ λιγνέ μου κάβουρα, πώς το τρίβουν το πιπέρι;
Πώς το τρίβουν το πιπέρι, οι διαβόλοι οι καλογέροι
Τρίβε το, μωρέ τρίβε το, με τη φτέρνα τρίβε το
Σηκωθείτε παλικάρια με σπαθιά και με χατζάρια
Ψηλέ λιγνέ μου κάβουρα, πώς το τρίβουν το πιπέρι;
Πώς το τρίβουν το πιπέρι, οι διαβόλοι οι καλογέροι
Τρίβε το, μωρέ τρίβε το, με το γόνα τρίβε το
Σηκωθείτε παλικάρια με σπαθιά και με χατζάρια

Τρίβε το, μωρέ τρίβε το, με τη μέση τρίβε το
Τρίβε το, μωρέ τρίβε το, με το μπρούλι τρίβε το
Τρίβε το, μωρέ τρίβε το, με την πλάτη τρίβε το
Τρίβε το, μωρέ τρίβε το, με τη μπάλα τρίβε το
Σηκωθήτε παλικάρια με σπαθιά και με χατζάρια
Ψηλέ λιγνέ μου κάβουρα, πως το τρίβουν το πιπέρι;
Πως το τρίβουν το πιπέρι, οι διαβόλοι οι καλογέροι


Λεξιλόγιο: Λιγνέ = αδύνατε , μπρούλι= αγκώνας, μπάλα= μέτωπο

Ο ΛΑΛΑΣ


Χορεύεται μόνο από άνδρες στα 3. Σε τακτά διαστήματα γίνεται στάση των χορευτών και επίκυψη του σώματος με την χαρακτηριστική κραυγή «ούϊ»

Αχ, καλά μου λέει, ούι, ωρέ μου λέει ο λάλας μου, ούι (δις)
Για να παντρευτώ η καημένη, λαμπαδούλα μου γραμμένη (δις)

Αχ, και δε μ' αφή-, ούι, ωρέ μ' αφήνουν οι οχτροί, ούι (δις)
Για να παντρευτώ η καημένη, λαμπαδούλα μου γραμμένη (δις)

Αχ, σαπίσαν τα, ούι, ωρέ τα σκουτάκια μου, ούι (δις)
Μέσα στο σακί δεμένα κλαιν τα μάτια μου για σένα (δις)

Αχ, το Μάη τρων, ούι, ωρέ τρων τα λάχανα, ούι (δις)
Γιε μ' και το Θερτή κρεμμύδια, μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια (δις)


Λεξιλόγιο: λάλας=αδερφός, Σκουτάκια-σκουτιά= ρούχα, Θερτής= Ιούνιος





ΑΓΝΑΝΤΕΨΑ ΠΑΠΑΔΟΥΛΑ ΜΟΥ

Αγνάντεψα παπαδούλα μου
αγνάντεψα    κατακαμπίς.
κατακαμπίς στον κάμπο
μωρ' παπαδημοπούλα μου.

Βλέπω κομμά-  παπαδούλα μου
βλέπω κομμάτι σύννεφο,
κι ένα κομμάτι αντάρα
μωρ' παπαδημοπούλα μου.

Αυτό δεν εί-, παπαδούλα μου
αυτό δεν εί-, είναι σύννεφο,
μήτε κομμάτι αντάρα
μωρ' παπαδημοπούλα  μου.

Μωρ' είναι η Μά-   παπαδούλα μου
μωρ' είναι η Μάρω   του παπά
πούρχεται από τ' αμπέλι,
στα μήλα φορτωμένη.

Δυο μήλα της, παπαδούλα μου
δυο μήλα της,  εγύρεψα
κι αυτή μου δίνει πέντε,
μωρ' παπαδημοπούλα .

Δεν θέλω εγώ παπαδούλα μου
δεν θέλω εγώ,  τα μήλα σου
τα τσαλοπατημένα
που τα ΄χες για τ' εμένα.

Μον' θέλω τα,   παπαδούλα μου
μον' θέλω τα,  χειλάκια σου,
που' νε γλυκά σαν μέλι
μωρ' παπαδημοπούλα μου



ΑΣΠΡΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ ΚΡΑΤΩ

Άσπρο τριαντάφυλλο κρατώ μωρ'
                                  Γιαννιωτοπούλα μου
Μου λένε να το βάψω, λουλουδάκι μου
                                   γαλάζιο.
Λουλουδάκι μου γαλάζιο, σε φιλώ   
                                   κι αναστενάζω.
Κι αν το πετύχω στη βαφή μωρ'  
                                    Γιαννιωτοπούλα μου
Πολλές καρδιές θα κάψω λουλουδάκι μου
                                     γαλάζιο.
Λουλουδάκι μου γαλάζιο, σε φιλώ   
                                     κι αναστενάζω.
Θα κάψω νιες, θα κάψω νιους μωρ'  
                                      Γιαννιωτοπούλα μου
θα κάψω παλικάρια, λουλουδάκι μου  
                                       γαλάζιο.
Λουλουδάκι μου γαλάζιο, σε φιλώ  
                                       κι αναστενάζω.
Θα κάψω και μια μάγισσα μωρ'  
                                        Γιαννιωτοπούλα μου
που μ' έκαψε και μένα λουλουδάκι μου  
                                        γαλάζιο
Λουλουδάκι μου γαλάζιο, σε φιλώ
                                        κι αναστενάζω.


ΜΠΑΤΕ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΣΤΟ ΧΟΡΟ

Μπατέ κορίτσια στο χορό,
να μά- μωρέ, να μάθετε τραγούδια
Ω! να δει μωρέ να δει,
δείτε κεντητές ποδιές,
να δείτε κεντητές ποδιές,
πρασίνες μωρέ, πρασίνες και γαλάζιες.

Ω! να δει μωρέ να δει...
να δείτε και μια παπαδιά,
πως πάει μωρέ, πως πάει,
κοντά στους κλέφτες.

Ω! Πάει κι ο μωρέ πάει κι ο,
παπάς από κοντά,
πάει κι ο παπάς από κοντά,
μη μπα μωρέ, μη μπα και τη γυρίσει.

Ω! κοντό μωρέ κοντό,
κοντοκαρτέρει παπαδιά,
κοντοκαρτέρει παπαδιά,
κατί να σε ρωτήσω.

Ω! μη μπα μωρέ, μη μπα
μη μπα και πήρες τα  ιερά,
μη μπα και πήρες τα α! ιερά,
μην πήρες το Ευαγγέλιο.

Ω! σύρε μωρέ, σύρε
παπά μ' στο σπίτι σου,
σύρε παπά μ' στο σπίτι σου,
σύρε  και στα παιδιά σου.

Ω! κι εγώ μωρε κι εγώ,
εγώ θα γίνω αρματωλός,
εγώ θα γίνω αρματωλος
θα πάω με τους κλέφτες.

Ω! Θα φέ- μωρέ θα φέ…
Θα φέρω φέσια των  παιδιών.
Θα φέρω φέσια των παιδιών,
των κοριτσιών μαντήλια.

ΝΑ 'ΜΟΥΝ ΠΟΥΛΙ ΣΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ


Ωρέ να 'μουν πουλί στα Γρεβενά
κι αηδόνι του Μετσόβου, γυαλιένια μου,
κι αηδόνι του Μετσόβου, τριανταφυλλιένια μου.

Ωρέ να πέταγα, να γλένταγα
να 'βλεπα την αγάπη, γυαλιένια μου,
να 'βλεπα την αγάπη, τριανταφυλλιένια μου

Στο μπαλκονάκι κάθεται
χρυσό μαντήλι κεντάει, γυαλιένια μου,
χρυσό μαντήλι κεντάει, τριανταφυλλιένια μου.

Κι εγώ πεσχέσ' της έστελνα,
φιορένιο δαχτυλίδι, γυαλιένια μου,
φιορένιο δαχτυλίδι, τριανταφυλλιένια μου.

Στα δάχτυλά της το 'βαλε,  γυαλιένια μου
και το συχνορωτάει, γυαλιένια μου
και το συχνορωτάει, τριανταφυλλιένια μου.

Για πες μου δαχτυλίδι μου,
για πες μου δαχτυλίδι γυαλιένια μου,
αν μ' αγαπάει η αγάπη, τριανταφυλλιένια μου.

ΞΕΝΟΣ

Ξένος ήμουνα, στα ξένα δούλευα,
ξένος ήμουνα, στα ξένα δούλευα,
τη ρογούλα μου γυρεύω
και στον τόπο μου να πάω.

Και η κυρούλα μου κι αρxoντοπούλα μου,
και η κυρούλα μου κι αρχοντοπούλα μου.
Για να κάτσω μ' αναγκάζει
κι καρδιά μ' αναστενάζει.

Κάτσε ξένε μου, να ζεις λεβέντη μου,
κάτσε ξένε μου, να ζεις λεβέντη μου.
Δυο φλουράκια (ή φιλάκια) θα σου δώσω και το νου σου θα μερώσω
Δυο φλουράκια (ή φιλάκια) θα σου δώσω και το νου σου θα μερώσω.

Κι άλογο καλό να ζεις να σε χαρώ,
κι άλογο καλό να ζεις να σε χαρώ.
Και μαλαματένια σέλα, κλαίν' τα μάτια μου για σένα,
και μαλαματένια σέλα, κλαίν' τα μάτια μου για σένα.


ΠΕΡΑΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΓΕΦΥΡΙ


Πέρασα από ένα γεφύρι,
είδα μια στο παραθύρι
με τη μάνα της  μαλώνει,  
και βαρειά τη βαλαντώνει.

Καλή μάνα μου πάντρεψέ με,
σπιτονοικοκύρεψέ με.

Γέρο άντρα μη μου δώσεις,
γιατί  θα το μετανοιώσεις.

Γιατί  ο γέρος  τα εξετάζει:
πούν'  'ναι τ'αλεύρι,
πούν'  'ναι τ'αλάτι
πούν' 'ναι η κότα η κατσιουλάτη.

Και του γέρου, τα παιχνίδια,   
σαν νερόβραστα κρεμμύδια,
και του νιου τα παιχνιδάκια,
σαν τα μοσχοκαρυδάκια.


ΣΑΜΑΡΙΝΑ ( Πίνδου )


Εσείς παιδιά μωρέ, κλεφτόπουλα
παιδιά της Σαμαρίνας, μωρέ παιδιά καημένα
παιδιά της Σαμαρίνας, κι ας είστε λερωμένα.

Κι αν πάτε πά-, μωρ' στα βουνά
ψηλά στη Σαμαρίνα, μωρέ παιδιά καημένα
ψηλά στη Σαμαρίνα, κι ας είστε λερωμένα.

Ντουφέκια, να μωρ' μη ρίξετε,
τραγούδια να μην πείτε, μωρέ παιδιά καημένα
τραγούδια να μην πείτε, κι ας είστε λερωμένα.

Κι αν σας ρωτή-, μωρ' , ρωτήσ' η μάνα μου
κι η δόλια η αδερφή μου, μωρέ παιδιά καημένα
κι η δόλια η αδερφή μου, κι ας είστε λερωμένα.

Μην πείτε πως, μωρ'  πως σκοτώθηκα
πως είμαι σκοτωμένος, μωρέ παιδιά καημένα
πως είμαι σκοτωμένος, κι ας είστε λερωμένα.

Να πείτε πως παντρεύτηκα
πως είμαι παντρεμένος, μωρέ παιδιά καημένα
πως είμαι παντρεμένος, κι ας είστε λερωμένα.

Πήρα μωρέ πήρα,  την πέτρα πεθερά
τη μαύρη γης γυναίκα, μωρέ παιδιά καημένα
μωρέ παιδιά καημένα, κι ας είστε λερωμένα

Κι αυτά μωρέ κι αυτά τα λιανολίθαρα
τα πήρα συγγενάδια, μωρέ παιδιά καημένα
μωρέ παιδιά καημένα , κι ας είστε λερωμένα.


ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ   ΜΑΗΣ ΚΑΙ AΝΟΙΞΗ


Ω/. τωρά, μωρέ τωρά  ειν' Μάης κι άνοιξη,
τωρά ειν' Μάης κι άνοιξη,  τωρά είναι  καλοκαίρι,
τωρά είναι  καλοκαίρι.

Ω/. τωρά, μωρέ τωρά, να φουντώνουν τα κλαριά,
τωρά φουντώνουν τα  κλαριά κι ισκιώνουν τα λαγκάδια.
κι ισκιώνουν τα λαγκάδια.

Ω/. τωρά μωρέ  τωρά κι η γης στολίζεται,
τωρά κι η γης στολίζεται, στ' ανθί και στο λουλούδι,
στ' ανθί και στο λουλούδι.

Ω/. τωρά μωρέ  κι ο ξένος βούλεται,
τωρά κι ο ξένος βούλεται, στον τόπο του να πάει,
στον τόπο του να πάει.

Ω/. βανεί μωρέ βανεί, τα πέταλα χρυσά,
Βανεί τα πέταλα χρυσά και τα καρφιά ασημένια,
και τα καρφιά ασημένια.

Ω/. Κι η κο μωρέ, κι η κόρη οπού τον αγαπά,
κι η κόρη οπού τον αγαπά, βαριά τον καταριέται,
βαριά τον καταριέται.

Ω/. αυτού  που πας λεβέντη μου, πολ' ακριβειά να γίνει,
πολ' ακριβειά να γίνει

Ω/. να πάει μωρέ να πάει, το στάρι χίλια δυο,
κι η ρόκα χίλια πέντε,
και η ρόκα χίλια πέντε.

Ω/. να πάει μωρέ να πάει  ταϊ τ΄ αλόγου σου,
να πάει ταϊ τ΄ αλόγου σου,  χίλια τρακόσια γρόσια,
χίλια τρακόσια γρόσια.


ΣΥ ΠΟΥ ΣΕΡΝΕΙΣ ΤΟ ΧΟΡΟ

Συ που σέρνεις Το χορό, τράβα ίσια το χορό,
Κι είμαι ξένος Και θα δω και θα πάω να 'ομολογώ
και θα πάω να 'ομολογώ στο δικό μου Το χωριό.
Συ που σέρνεις το χορό, Κάν το διπλοκάγκελο,
γιατί είμαι ξένος και θα 'δω και θα πάω να 'ομολογώ
και θα πάω να 'μολογώ στο δικό μου το χωριό.
Συ που σέρνεις το χορό, κάντο τριπλοκάγκελο
κι είμαι ξένος Και θα 'δω και θα πάω να 'μολογώ
και θα πάω να 'μολογώ στο δικό μου το χωριό.
Μα τον Άγιο τον Αγιάννη, μα τον Άγιο τον Αγιάννη,
τι καλό χορό που κάνει.
Μα τον Άγιο τον Αρσένη, μα τον Άγιο τον Αρσένη,
τι καλό χορό που ξέρει.
Μα την Άγια Θεοδώρα, τι χορός θα γίνει τώρα.
Μα τον Άγιο το Θανάση, ο χορός δεν θα χαλάσει.

ΤΗΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΤΟ ΦΟΡΕΜΑ


Ω! της γα- μωρέ της γα-  
της γαλανής το φόρεμα,
της ρούσας το φουστάνι.

Ω! 'ξήντα μωρέ 'ξήντα
'ξήντα ραφτάδες το 'ραβαν
'ξήντα ραφτάδες το 'ραβαν
και εξήντα μαθητάδες.

Ω! Κι ένα μωρέ κι ένα,   
κι ένα μικρό ραφτόπουλο,
κι ένα μικρό ραφτόπουλο,  
ράβει  και τραγουδάει.

Ω! το πώς μωρέ το πώς,
το πως σ' έχω στα χέρια μου
το πως σ' έχω στα χέρια μου,
να' χα,  και την κυρά σου.

Ω! τι λες μωρέ τι λες,
τι λες αυτού ραφτόπουλο
τι λες αυτού ραφτόπουλο,
τι λες, μωρέ καημένο.

Ω! το βράδυ μωρέ το βράδυ,
το βράδυ σαν έρθει ο μάστορας,
το βράδυ σαν έρθει ο μάστορας,
αν δε του μαρτυρήσω.

Ω! για να μωρέ για να  
για να σου κόψει το μισθό
για να σου κόψει το μισθό,
την πόρτα να σου κλείσει.


ΨΗΛΟΝ ΑΝΤΡΑ  ΠΟΥ ΜΟΥ 'ΔΩΣΕΣ


Ψηλόν άντρα που μού 'δωσες, μωρ' μάνα, μωρ' μάνα,
ψηλό σαν το ρεβύθι, μάνα  κακή του μέρα.

Στο μύλο κι αν τον έστελνα, μωρ'  μάνα, μωρ'  μάνα,
σκιάζεται από τα βόδια, μάνα κακή του μέρα.

Στα πρόβατα τον έστελνα μωρ'  μάνα, μωρ'  μάνα,
σκιάζεται από τα λάια, μάνα  κακή του μέρα.

Στα γίδια κι αν τον έστελνα, μωρ'  μάνα, μωρ'  μάνα,
σκιάζεται από τα σιούτα, μάνα κακή του μέρα.

Στη στάχτη που ανακάτευε, μάνα μωρ'  μάνα,
βρίσκει ένα βελόνι, μάνα  κακή του μέρα.

Στην πλάτη  το έσκασε, μωρ'  μάνα, μωρ'  μάνα,
στο γύφτο το πηγαίνει, μάνα  κακή του μέρα.

Να φτιάσει αλέτρι και γυνί, μωρ'  μάνα, μωρ'  μάνα,
να φτιάσει αλετροπόδα, μάνα  κακή του μέρα.




*****

Για τη συλλογή του υλικού ανατρέξαμε στις ακόλουθες πηγές:

                1) Δημητριάδης Ν. Γιώργος, 22 Τραγούδια της Λαμπρής
                  (Ριζοβουνίου Πρεβέζης), εκδ. Γραφές, Αθήνα 2002.

2) Ηλεκτρονικό Αρχείο Ελληνικού Χορού.

Για την καταγραφή του υλικού συνεργάστηκαν για την ιστοσελίδα μας οι κκ.
Ευάγγελος Σίτος και Παναγιώτης Μπακάρας τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά.



Επιστροφή στο περιεχόμενο | Επιστροφή στο κύριο μενού UA-31904269-1