Ριζοβούνι Πρέβεζας

             







Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μονή Καστρίου)

Η Μονή Καστρίου Ριζοβουνίου

Στην σιωπή των ερειπίων μιας αρχαίας πόλης ένα λιτό πέτρινο οικοδόμημα με δίρριχτη στέγη κρύβει θησαυρούς. Τα ερείπια ανήκουν, κατά τον Σωτήρη Δάκαρη, στις Βατίες, ιδρυμένες τον 8ο αι. π.Χ. από τους Ηλείους. Και το οικοδόμημα είναι το καθολικό της Μονής Καστρίου, αφιερωμένης στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Σύμφωνα με επιγραφή πάνω από την πόρτα που οδηγεί από τον κυρίως ναό στον πρόναο, χτίστηκε και ιστορήθηκε το 1670. Οι υψηλής τέχνης αγιογραφίες παρουσιάζουν μεγάλη ομοιότητα με εκείνες της Μονής Τζόρας στην περιοχή των Ιωαννίνων. Είναι έργο πιθανόν του ίδιου συνεργείου, το οποίο είναι κι εκείνο ανώνυμο. Βρίσκονται, οι περισσότερες, σε πολύ καλή κατάσταση. Εξαιρετικές οι συνθέσεις της Προδοσίας του Ιούδα, της Αποκαθήλωσης, της Γέννησης και του Μυστικού Δείπνου. Στην εικόνα του Παντοκράτορα, αξιοπαρατήρητη η αποτύπωση της ανθρώπινης φύσης στο βλέμμα του αριστερού, ως προς τον θεατή, οφθαλμού και της θείας στον δεξιό, καθώς επέβαλλε η βυζαντινή παράδοση. Η μονή είχε πολλά εισοδήματα, τα οποία το 1898 ενοποιήθηκαν με τα έσοδα 5 άλλων μονών της περιοχής. Δημιουργήθηκε τότε γενικό μοναστηριακό ταμείο με διαχειριστή την Δημογεροντία Λούρου. Από αυτούς τους πόρους επιδοτούνταν ως το 1916 τα πολυάριθμα αρρεναγωγεία και παρθεναγωγεία της περιοχής, δίδονταν υποτροφίες σε σπουδαστές των Πανεπιστημίων Αθηνών και Κωνσταντινουπόλεως, προικοδοτούνταν άπορες κοπέλες. Το 1928 η μονή διαλύθηκε και η περιουσία της διανεμήθηκε στους ακτήμονες αγρότες της περιοχής. Το 1944 βομβαρδίστηκε από τις δυνάμεις κατοχής με αποτέλεσμα να καταστραφούν τα κελιά της, η δεξαμενή και μέρος της στέγης. Ήταν κοινή μοίρα των μονών, καθόλη την διάρκεια της ιστορίας τους, αφού συχνά χρησίμευαν για καταφύγιο ανταρτικών σωμάτων.

Πηγή: Ελένη Παγκρατίου ( http://cultureportalweb.uoi.gr ), Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Πρέβεζας .

Μονή Καστρίου Ριζοβουνίου - οι Μονές στην περιοχή του Αμβρακικού

Η Εκκλησία είναι ο μοναδικός φορέας στην περιοχή του Αμβρακικού με συνεχή παρουσία και δράση από την επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου στην Νικόπολη, το 61 μ.Χ. έως σήμερα. Για περισσότερα από 1900 χρόνια το Ευαγγέλιο του Χριστού σφράγισε με μοναδικό τρόπο και συνεχίζει να σφραγίζει την Ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής. Οι μονές σαν κατεξοχήν χώρος βίωσης της ευαγγελικής ζωής αναπτύχθηκαν από πολύ νωρίς. Στον 20ο αιώνα η σημαντικότερη μονή της Μητροπολιτικής περιφέρειας Νικοπόλεως είναι του Προφήτη Ηλία Πρεβέζης. Στα 1918 υπήχθησαν στην δικαιοδοσία της Μονής του Προφήτη Ηλία ως μετόχια με νόμο, οι ιστορικές μονές: η Ι. Μονή Κορωνησίας, η Ι. Μονή Ροδιάς, η Ι. Μονή Αγ. Ιωάννου Ρωμιάς, η Ι. Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Καστρίου Ριζοβουνίου, η Ι. Μονή Παναγίας Βλαχέρνας Αρτης, η Ι. Μονή Φανερωμένης Κερασόβου. Το «δίκτυο» αυτό των μονών εκτείνεται σχεδόν σε όλο τον βορειοδυτικό Αμβρακικό. Οι μονές αυτές ιδρύθηκαν την βυζαντινή περίοδο, την πρώιμη και την ύστερη, σε τοποθεσίες ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
Οι μονές αυτές απετέλεσαν για την περιοχή κέντρα πολιτισμού και οικονομικής δραστηριότητος. Για να λειτουργήσουν διέθεταν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία όπως: κτήματα, ελαιόδεντρα, ελαιοτριβεία, αλευρόμυλους, νεροτριβές, ιχθυοτροφεία και δάση. Οι άνθρωποι οργάνωσαν τις περισσότερες φορές την κατοικία τους και την ζωή τους, γύρω από τις μονές και με κέντρο τις μονές. Μορφώνονταν στις μονές, με πολύ λίγη μόρφωση σε σύγκριση ίσως με την σημερινή, αλλά πολύ πιο ουσιαστική και βαθιά. Μάθαιναν να ζουν. Εργάζονταν στα κτήματα, τα εργαστήρια και τα ιχθυοτροφεία των μονών και εύρισκαν ασφάλεια και καταφύγιο όταν η περιοχή άλλαζε τον έναν μετά τον άλλο τους κατακτητές: Νορμανδούς, Ενετούς, Φράγκους, Τούρκους.
Από τις υπάρχουσες μαρτυρίες, βλέπουμε ενδεικτικά μερικές από τις δράσεις της Ι. Μονής Προφήτη Ηλία κυρίως στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Σύμφωνα με κώδικες που βρίσκονται στο αρχείο της Ι. Μ. Νικοπόλεως από την περιουσία της μονής επιδοτήθηκαν: την περίοδο 1909-10: 58 σχολεία, την περίοδο 1910-11: 45 σχολεία, την περίοδο 1911-12: 54 σχολεία. Επίσης και οι μονές Βλαχέρνας και Κορωνησίας επιδοτούσαν τα σχολεία της περιοχής Άρτης - Πρεβέζης.
Έργο μεγάλης συμβολής στην οικονομία και ανάπτυξη της περιοχής ήταν η κατασκευή γέφυρας στον ποταμό Λούρο από την Ι. Μονή. Οι εργασίες άρχισαν τον Φεβρουάριο του 1853 από τον ηγούμενο Διονύσιο και τελείωσαν στα τέλη του 1861 από τον ηγούμενο Ιερόθεο. Η κατασκευή της κόστισε 1.000 χρυσές οθωμανικές λίρες. Ένα μικρό τόξο της γέφυρας σήμερα έχει διασωθεί. Έχει διασωθεί όμως η ονομασία της στην περιοχή της σημερινής γέφυρας του εθνικού δρόμου Ιωαννίων-Αρτης, ως «γέφυρας του Καλογήρου» για να θυμίζει το έργο.
Η αποψίλωση των δασών της Ηπείρου είχε αρχίσει από αιώνες και στην περίοδο της Τουρκοκρατίας συνεχίσθηκε με γοργούς ρυθμούς. Οι μονές, με το να είναι κάτοχοι μεγάλων δασικών εκτάσεων, που τις εκμεταλλεύονταν με μέτρο, κατάφεραν να διαφυλάξουν πολλά δάση, για αρκετούς αιώνες. Διασώθηκαν μέχρι το 1898 τα πυκνά δάση βελανιδιάς της περιοχής του Προφήτη Ηλία. Κατά τον ατυχή Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 οι Τούρκοι έκαψαν τα χωριά Καντζά, Ελευθεροχώρι, και Φιλιππιάδα και οι κάτοικοι κατέφυγαν στο δάσος της Μονής για να κόψουν ξυλεία για να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους.

Πηγή: Αρχιμανδρίτης Αγαθάγγελος Καμβύσης, (Ι. Μονή Πρ. Ηλία) ,http://www.rodiawetlands.gr/.

Εκτυπώστε τη σελίδα.