Ριζοβούνι Πρέβεζας

       Το Ριζοβούνι είναι χωριό της Ηπείρου και ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας. Το παλαιότερο όνομά του, Ποδογόρα, είναι σλαβικής προέλευσης (Pot goria) και σημαίνει στους πρόποδες, στη ρίζα του βουνού. Το υστερόχρονο «Ριζοβούνι» (από το 1928 κ.ε.) αποδίδει στην ελληνική το περιεχόμενο της σλαβικής λέξης.

     To Ριζοβούνι διοικητικά αποτελούσε αρχικά κοινότητα, την κοινότητα Ριζοβουνίου Νικοπόλεως Πρεβέζης. Αργότερα, με το σχέδιο «Καποδίστριας» ενσωματώθηκε στο Δήμο Θεσπρωτικού με έδρα το ομώνυμο χωριό. Ο Δήμος Θεσπρωτικού συναπαρτίζεται από τα ακόλουθα δημοτικά διαμερίσματα και χωριά: Θεσπρωτικό (Λέλοβα), Ριζοβούνι (Ποδογόρα), Γαλατάς (Μπουλιμέτι) και Ζερβό, Παπαδάτες, Μελιανά, Άσσος (Νάσαρι), Νικολίτσι, Ελιά (Ντάρα) και Πλατάνια, Πολυστάφυλο (Ρουσιάτσα).

       Γεωγραφικά, ο Δήμος βρίσκεται εντός μίας όμορφης κοιλάδας που αποκαλείται «Μικρή Λάκκα Σουλίου». Την ομορφιά της κοιλάδας συνθέτουν πρωτίστως η αμφιθεατρικότητα των χωριών, οι ελαιώνες, οι πορτοκαλεώνες και γενικά η πλούσια βλάστηση. Η κοιλάδα σχηματίζεται μεταξύ των βουνών Θεσπρωτικά όρη (Μπαλντενέσι) στα δυτικά με υψόμετρο 1250 μέτρα και Τσούκα Ποδογόρα-Ζαρκοράχη στα ανατολικά με υψόμετρο 1270 μέτρα. Περιλαμβάνει επίσης τη λίμνη Μαυρή, η οποία αποξηράνθηκε περί το 1960 και μέρος της πανέμορφης Λίμνης του Ζηρού. Την κοιλάδα διασχίζει ένα μικρό ποταμάκι το οποίο αποκαλείται «Άμπουλας» (πηγή νερού). Έχει έκταση 131.823 τ.μ. και πληθυσμό 5.653 κατοίκους. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως ημιορεινή. Το κλίμα είναι γενικά μεσογειακού τύπου.

       Σήμερα, με το σχέδιο « Καλλικράτης» , το Ριζοβούνι αποτελεί ένα από τα 22 δημοτικά διαμερίσματα και τους 49 οικισμούς που συναπαρτίζουν τον ενιαίο Δήμο Ζηρού. Ο Δήμος Ζηρού ενσωματώνει τους Δήμους Ανωγείου, Θεσπρωτικού, Φιλιππιάδας και την Κοινότητα Κρανιάς.

      Το Ριζοβούνι ανατολικά εκτείνεται ως τη Λίμνη του Ζηρού. Μέρος της περιοχής της λίμνης υπάγεται στο Ριζοβούνι καθώς και γεωργικές εκτάσεις στη γύρω περιοχή της Τσερόπολης ή Ζηρόπολης. Ομοίως, στο ανατολικό τμήμα του χωριού βρίσκεται το Καστρί, ένας λόφος 180 μ. περίπου με τεράστιο αρχαιολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον: εκεί βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης Βατία ή Βατίες, αποικίας των Ηλείων από τον 8 αιώνα π.Χ, αλλά και ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, καθολικό άλλοτε της Μονής Καστρίου Ριζοβουνίου (σημερινό μετόχι του Πρ. Ηλία). Ο σημερινός ναός οικοδομήθηκε και διακοσμήθηκε το 1670 αλλά έχει θεμελιωθεί στο κεντρικό κλίτος μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής, από την οποία σώζονται αρκετά τμήματα.

        Το Ριζοβούνι, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη απογραφή του 2001, διαθέτει 784 κατοίκους (συγκριτικά: απογραφή 1961, 1384 κάτοικοι…).

       Στο Ριζοβούνι λειτουργούν Παιδικός Σταθμός,Νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο.Δραστηριοποιούνται επίσης Μορφωτικός Σύλλογος, Σύλλογος Γυναικών, Σύλλογος Αιμοδοτών ενώ παλαιότερα και Αθλητικός Σύλλογος (Ξ.Α.Ε.Ρ. και ΔΟΞΑ Ριζοβουνίου).

     Οι ασχολίες των μόνιμων κατοίκων μοιράζονται μεταξύ της μικροκαλλιέργειας και της κτηνοτροφίας, των τεχνικών επαγγελμάτων και λίγων υπηρεσιών.


          Στο Ριζοβούνι υπάρχουν πολλές εκκλησίες και γραφικά ξωκλήσια, φυσικές πηγές, περιβόλια με πορτοκαλιές, μικροί ελαιώνες, ανθισμένοι κήποι. Το Ριζοβούνι προσφέρει όμορφες περιηγητικές διαδρομές στο βουνό, κατά μήκος του αμφιθεατρικού χωριού, στο Καστρί και στη λίμνη του Ζηρού. Κατάλληλη εποχή για επίσκεψη: η περίοδος από τον Απρίλιο ως και το Σεπτέμβριο. Το χειμώνα δε χιονίζει, παρά σπάνια, αλλά οι βροχοπτώσεις είναι πολύ συχνές.

Εκκλησίες:

1.Άγιος Νικόλαος (κεντρική εκκλησία του Ριζοβουνίου) και παλαιός Άγιος Νικόλαος (Άη-Νικόλας)
2.Ανάληψη (την Άνοιξη γίνεται πανηγύρι)
3.Αγία Παρασκευή (παλαιά Μονή. Βρίσκεται στο Μειράκι)
4.Αγία Παρασκευή (πάνω από τον Άη-Γιάννη. Βρίσκεται στο Μαχαλά)
5.Αγία Σοφία
6.Προφήτης Ηλίας (Άη- Λιας)
7.Άγιος Ιωάννης (Άη-Γιάννης)
8.Αγία Μαρίνα
9.Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παναγιά -Καστρί)
10.Ελεούσα

Φυσικές πηγές :

1. Του Χαρτά (κεντρική βρύση. Βρίσκεται στην πλατεία του χωριού)

2. Μειράκι (στο ΝΔ μέρος, στο ένα άκρο του χωριού, στο σημείο που συνδέεται με το δρόμο προς το Θεσπρωτικό καθώς και προς τα βορειότερα χωριά, όπως τις Παπαδάτες). Βρίσκεται στη γειτονιά που φέρει το όνομα Μειράκι και κοντά στην Αγία Παρασκευή(παλαιά Μονή).

3. Κουραϊμάδι (κοντά στον Άη-Γιάννη)

4. Βρύση του Σακκά

5. Κούρτια (στην ομώνυμη συνοικία)

6. Γκαλμεράκι

7. Κορίτα (στην περιοχή του Άη-Λια)

8.Κεφαλόβρυσο

9.Πριάλα

Συνοικίες: οι δύο βασικές που καθορίζουν τους πόλους δράσης του χωριού από το παρελθόν είναι ο Χαρτάς με συμβολικό όριο τη βρύση του Χαρτά και την πλατεία του χωριού και ο Μαχαλάς με αντίστοιχο όριο την εκκλησία του Άη-Νικόλα. Γύρω από τις βασικές συνοικίες έχουν αναπτυχθεί ή επεκταθεί μικρότερες συνοικίες . Λόγου χάρη, το Μειράκι νοείται ως απόληξη του Χαρτά, ενώ η Κούρτια ως απόληξη του Μαχαλά.Ενδιάμεσα βρίσκονται και άλλες συνοικίες, όπως, λ.χ. η περιοχή που ονομάζεται « στου Αρήμ » ή « στου Νουρίμ ».