Ριζοβούνι Πρέβεζας

Αναζήτηση
Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κύριο Μενού

Απόκριες

Λαογραφικά

ΑΠΟΚΡΙΕΣ


Αποκριές είναι η περίοδος των τριών εβδομάδων πριν από την Καθαρή Δευτέρα οπότε αρχίζει και η μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Αποκριά (αποκρεά) σημαίνει αποχή από το κρέας. Επίσης, κατά μία εκδοχή, η λατινογενής λέξη «Καρναβάλι» αποτελείται από τις λέξεις carne = κρέας και vale = χαιρετώ. Οι μελετητές συμφωνούν πως οι ρίζες των εθίμων της Αποκριάς βρίσκονται στην αρχαιότητα. Στις πομπές που γίνονταν κατά τη διάρκεια των Ελευσινίων Μυστηρίων (που μαζί με τα Διονύσια ήταν οι πρόγονοι του σημερινού καρναβαλιού), για να μεταφερθεί το Ιερό Πέπλο της Αθηνάς στον Παρθενώνα, μέσω της Ιεράς Οδού. Παρήλαυνε επίσης και μια μικρογραφία Ιερού Πλοίου (Πάραλος, Σαλαμινία) πάνω σε ρόδες. Σε αρχαία αγγεία συναντάμε παράσταση του Διονύσου που κάθεται πάνω σε ένα τέτοιο πλοίο. Έτσι, κατά την άλλη εκδοχή, η λέξη Καρναβάλι προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «carrus navalis», που σημαίνει ναυτικό αμαξίδιο. Με τη μεταμφίεση του αρσενικού σε θηλυκού και το αντίστροφο, τη μίμηση και τη διακωμώδηση του θανάτου, συμβολιζόταν η εναλλαγή των εποχών, ο προσωρινός «θάνατος» του Χειμώνα και η επικείμενη νέα καρποφορία την Άνοιξη. «Εμβαπτιζόμενο» στο χριστιανισμό, το αρχαίο αυτό έθιμο συνδέεται με την πνευματική και σωματική προπαρασκευή του πιστού για τον ερχομό της Ανάστασης του Κυρίου (ελπίδα και ζωή απέναντι στην προσωρινότητα του θανάτου).
Μέχρι πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Αποκριά γιορταζόταν στην Ελλάδα με παρέες μεταμφιεσμένων που κυκλοφορούσαν στους δρόμους τραγουδώντας άσεμνα και σκωπτικά τραγούδια. Το κέφι ήταν πηγαίο και άφθονο. Όμως αυτά χάθηκαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό και επικράτησαν τυποποιημένες εορταστικές εκδηλώσεις με αποκριάτικες στολές και άρματα. Το μεγαλύτερο καρναβάλι στην Ελλάδα γίνεται στην Πάτρα. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν κάθε χρόνο στις 17 Ιανουαρίου και λήγουν την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς με το κάψιμο του βασιλιά Καρνάβαλου και τη μεγάλη παρέλαση.





ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ


ΡΙΖΟΒΟΥΝΙ ΠΡΕΒΕΖΑΣ


Παλαιότερα, η κοινότητα του χωριού οργάνωνε στην πλατεία του χωριού την αναπαράσταση του γάμου. Άνδρες μεταμφιεσμένοι σε νύφη, γαμπρό κτλ. φορώντας αυτοσχέδιες μάσκες και «μουτσούνες» διασκέδαζαν τον κόσμο. Πειράγματα της νύφης σε παντρεμένους άνδρες του χωριού, σκώμματα και «διαπληκτισμοί» για τη διεκδίκησή της κορύφωναν το κέφι. Η αναπαράσταση αυτή συνεχίζεται και σήμερα. Χαρακτηριστικό δρώμενο επίσης, η παρωδία δικαστηρίου και ο αρκουδιάρης με την αρκούδα.

Στο παρελθόν, στον περίβολο της κεντρικής εκκλησίας του χωριού, γίνονταν διάφορα καρναβαλικά παιγνίδια («Βαλμάς», «Γαϊτανάκι», «Μπούφος») και στο σπίτι, την τελευταία Κυριακή της αποκριάς, το «Χάσκω». Ομάδες μασκαράδων, επίσης, πήγαιναν το βράδυ της αποκριάς στα σπίτια συγχωριανών τους. Μετά τα πειράγματα και τη διαδικασία αναγνώρισης, ακολουθούσαν φιλέματα.



· Βαλμάς



-Βαλμά, Βαλμά!
- Ορίστε, αφέντη Παλαμά.
- Πού τα’ χεις τ’ άλογα;
- Στη βοσκή.
- Πού;
- Στο Καστρί.
- Και συ τι κάνεις εδώ;
(ακολουθεί κυνηγητό γιατί ο Βαλμάς άφησε μόνα τα άλογα).


·Γαϊτανάκι


Το γαϊτανάκι αποτελείται από ένα ξύλινο κοντάρι. Στην κορυφή του είναι πιασμένες αρκετές πολύχρωμες κορδέλες, που είναι μακριές. Κάθε κορδέλα την κρατάει ένα παιδί και τραγουδώντας κάποιο τραγούδι γυρνάει γύρω γύρω. Το ένα παιδί περνάει τη μια φορά μέσα και την άλλη από έξω από το άλλο παιδί και έτσι οι κορδέλες πλέκονται πολύχρωμες πάνω στο κοντάρι δημιουργώντας διάφορα χρωματιστά σχέδια.

·Μπούφος


Μία γυναίκα ντύνεται μπούφος. Φοράει στεφάνι από κλαδί ελιάς και υποδύεται τον μπούφο που κυνηγά να πιάσει τις κότες (άλλες γυναίκες και κοπέλες).

·Το “Χάσκο”


Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, το βράδυ, ο πατέρας ή ο μεγαλύτερος της οικογένειας έκρυβε ένα αυγό μέσα στο γιαούρτι. Το αυγό ήταν βρασμένο και τρυπημένο σε δύο σημεία απ’ όπου περνούσε ένα σχοινί. Ο πατέρας μετακινούσε το αυγό με το σχοινί μέσα στο γιαούρτι. Όποιο μέλος της οικογένειας εντόπιζε το αυγό (μετά από αρκετό γιαούρτωμα), ήταν νικητής.

*****   *****


Την Καθαρά Δευτέρα οι Ριζοβουνιώτες πραγματοποιούσαν την έξοδό τους ομαδικά στο Ζηρό και στις κοντινές ομορφιές της φύσης (όπως και σήμερα), στα Πλατανάκια, στις πηγές του Λούρου ή στις παραλίες της Πρέβεζας. Η κοσμοσυρροή στο Ζηρό ήταν άνευ προηγουμένου εκείνη τη μέρα. Γίνονταν επισκέψεις στην «Παιδόπολη», ψάρεμα στη λίμνη, παιγνίδια και αθλοπαιδιές. Παρέες- παρέες με τα σαρακοστιανά τους εδέσματα απλωμένα στη φύση, πάνω σε ωραία τραπεζομάντιλα και κουβερτούλες για την υγρασία, απολάμβαναν την κοινωνική συναναστροφή, ενώ οι πιο θρησκευόμενοι την έναρξη της Σαρακοστής ως πνευματική και σωματική προπαρασκευή για τον ερχομό της Ανάστασης. Μία ρομαντική εποχή που έσβησε με τη μετατροπή του χώρου - πρόχειρος χώρος υποδοχής μεταναστών από την Αλβανία μετά το άνοιγμα των συνόρων (1992)- την εγκατάσταση λυόμενων κατασκευών δίπλα στα αυστριακής αρχιτεκτονικής λιθόκτιστα κτήρια και το ρήμαγμα των εγκαταστάσεων της «Παιδουπόλεως» που έπαψε να λειτουργεί μετά το 1986.


(Χαρταετός, έργο του Μ. Παντελιά)



ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ


Κάθε χρόνο πραγματοποιείται το Καρναβάλι των Γυναικών. Είναι ένα έθιμο πολλών δεκαετιών, που απαιτεί συμμετοχή μόνο γυναικών. Την Τσικνοπέμπτη γίνεται παρέλαση των γυναικών που συμμετέχουν, καθώς και αρμάτων.
Επίσης ο Δήμος Πρέβεζας γιορτάζει τα Κούλουμα την Καθαρή Δευτέρα με εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν μουσική, χορό, σαρακοστιανά εδέσματα κ.ά., στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου Πρέβεζας.

ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΣΤΗΝ ΑΡΤΑ


Κάθε χρόνο γίνεται το Καρναβάλι Γυναικών. Είναι μια εκδήλωση που οργανώνεται από ομάδες γυναικών (αποκλειστικά). Κάθε Τετάρτη πριν από τις Αποκριές κάνουν παρέλαση στον κεντρικό δρόμο της πόλης (οδός Σκουφά), ντυμένες με αποκριάτικες στολές, για να καταλήξουν σε κάποιο από τα κέντρα της πόλης για ξεφάντωμα.

ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΣΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ


Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς γιορτάζονται οι «Τζαμάλες», δηλαδή μεγάλες φωτιές, όπου οι μεταμφιεσμένοι χορεύουν σε διπλές και τριπλές σειρές γύρω τους.
Οι εκδηλώσεις του Καρναβαλιού κορυφώνονται στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων, όπου στήνεται και το περίφημο γαϊτανάκι.



Εκτυπώστε τη σελίδα.





Επιστροφή στο περιεχόμενο | Επιστροφή στο κύριο μενού UA-31904269-1